Chương IX - Xóa án tích

Điều 63. Xoá án tích

Người bị kết án được xoá án tích theo quy định tại các điều từ Điều 64 đến Điều
67 của Bộ luật này.

Người được xoá án tích coi như chưa bị kết án và được Toà án cấp giấy chứng
nhận.

Điều 64. Đương nhiên được xoá án tích

Những người sau đây đương nhiên được xoá án tích:

1. Người được miễn hình phạt.

2. Người bị kết án không phải về các tội quy định tại Chương XI và Chương XXIV
của Bộ luật này, nếu từ khi chấp hành xong bản án hoặc từ khi hết thời hiệu thi
hành bản án người đó không phạm tội mới trong thời hạn sau đây:

A) Một năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ
hoặc phạt tù nhưng được hưởng án treo;

B) Ba năm trong trong trường hợp hình phạt là tù đến ba năm;

C) Năm năm trong trường hợp hình phạt là tù từ trên ba năm đến mười lăm năm;

D) Bảy năm trong trường hợp hình phạt là tù từ trên mười lăm năm.

Điều 65. Xoá án tích theo quyết định của Toà án

1. Toà án quyết định việc xoá án tích đối với những người đã bị kết án về các
tội quy định tại Chương XI và Chương XXIV của Bộ luật này, căn cứ vào tính chất
của tội phạm đã được thực hiện, nhân thân, thái độ chấp hành pháp luật và thái
độ lao động của người bị kết án trong các trường hợp sau đây:

A) Đã bị phạt tù đến ba năm mà không phạm tội mới trong thời hạn ba năm, kể từ
khi chấp hành xong bản án hoặc từ khi hết thời hiệu thi hành bản án;

B) Đã bị phạt tù từ trên ba năm đến mười lăm năm mà không phạm tội mới trong
thời hạn bảy năm, kể từ khi chấp hành xong bản án hoặc từ khi hết thời hiệu thi
hành bản án;

C) Đã bị phạt tù trên mười lăm năm mà không phạm tội mới trong thời hạn mười năm,
kể từ khi chấp hành xong bản án hoặc từ khi hết thời hiệu thi hành bản án.

2. Người bị Tòa án bác đơn xin xóa án tích lần đầu phải chờ một năm sau mới được
xin xóa án tích; nếu bị bác đơn lần thứ hai trở đi thì phải sau hai năm mới được
xin xóa án tích.

Điều 66. Xoá án tích trong trường hợp đặc biệt

Trong trường hợp người bị kết án có những biểu hiện tiến bộ rõ rệt và đã lập
công, được cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác hoặc chính quyền địa phương
nơi người đó thường trú đề nghị, thì có thể được Toà án xoá án tích nếu người đó
đã bảo đảm được ít nhất một phần ba thời hạn quy định.

Điều 67. Cách tính thời hạn để xoá án tích

1. Thời hạn để xoá án tích quy định tại Điều 64 và Điều 65 của Bộ luật này căn
cứ vào hình phạt chính đã tuyên.

2. Nếu chưa được xoá án tích mà phạm tội mới, thì thời hạn để xoá án tích cũ
tính từ ngày chấp hành xong bản án mới.

3. Việc chấp hành xong bản án bao gồm việc chấp hành xong hình phạt chính, hình
phạt bổ sung và các quyết định khác của bản án.

4. Người được miễn chấp hành phần hình phạt còn lại cũng được coi như đã chấp
hành xong hình phạt.

Điều kiện và thủ tục xóa án tích

Thứ bảy 02/07/2011 00:44

Luật sư Bùi Sinh Quyền

Hướng dẫn xóa án tích

• 
  
  Tên thủ tục:

              Hướng dẫn thủ tục xóa án tích

• 
  
  Cơ quan ban hành:

             Quốc hội - Chính phủ - Tòa án nhân dân tối cao

• 
  
  Mục đích:

              Hướng dẫn thủ tục xóa án tích

• 
  

  
  
  
  Nội dung:

Theo quy định tại các Điều 63, 64, 65, 66, 67 Bộ luật Hình sự, người bị kết
án được xóa án tích và được coi như chưa bị kết án trong những trường hợp
sau đây:

1.Đương nhiên xóa án tích đối với:

- Người được miễn hình phạt.

- Người bị kết án không phải về các tội quy định tại ChươngXI (Các tội xâm
phạm an ninh quốc gia ) và chương XXIV ( các tội phá họai hòa bình, chống
lòai người và tội phạm chiến tranh), nếu từ khi chấp hành xong bản án ( xong
về hình phạt và các khỏan dân sự bồi thường khác) hoặc từ khi hết thời hiệu
thi hành án, người đó không phạm tội mới trong thời hạn sau:

• 
  
  
  
  Một năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không
  giam giữ hoặc phạt tù cho hưởng án treo;
  
  


• 
  
  
  
  Ba năm trong trường hợp phạt tù đến ba năm;
  
  


• 
  
  
  
  Năm năm trong trườing hợp phạt tù trên ba năm đến mười lăm năm;
  
  


• 
  
  
  
  Bảy năm trong trường hợp phạt tù trên mười lăm năm.
  
  

2. Xoá án tích theo quyết định của tòa án:

Tòa án quyết định xoá án tích đối với những người bị kết án về các tội quy
định tại Chương XI và Chương XXIV Bộ luật Hình sự, căn cứ vào tính chất của
tội phạm đã được thực hiện, nhân thân, thái độ chấp hành pháp luật và thái
độ lao động của người bị kết án, trong các trường hợp sau đây:

• 
  
  
  
  Đã bị phạt tù ba năm mà không phạm tội mới trong thời hạn ba năm kể
  từ khi chấp hành xong bản án họặc kể từ khi hết thời hiệu thi hành
  bản án;
  
  


• 
  
  
  
  Đã bị phạt tù trên ba năm đến mười lăm năm mà khôngt phạm tội mới
  trong thời hạn bảy năm kể từ khi chấp hành xong bản án hoặc hết thời
  hiệu thi hành án.
  
  


• 
  
  
  
  Đã bị phạt tù trên mười lăm năm mà không phạm tội mới trong thời hạn
  mười năm kể từ khi chấp hành xong bản án hoặc hết thời hiệu thi hành
  án.
  
  

3. Xoá án tích trong trường hợp đặc biệt:

Trong trường hợp người bị kết án có những tiến bộ rõ rệt và đã lập công,
được cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác hoặc chính quyền địa phương nơi
người đó thường trú đề nghị thì có thể được Tòa án xóa án tích nếu người đó
đã đảm bảo ít nhất một phần ba thời hạn quy định.

• 
  

  
  
  
  Hồ sơ cần thiết:

Khi người bị kết án đương nhiên xóa án tích, nếu cần cấp giấy chứng nhận xóa
án tích thì làm đơn, kèm các tài liệu như giấy chứng nhận chấp hành xong
hình phạt tù của trại giam nơi thụ hình án cấp, giấy xác nhận của thi hành
án dân sự về việc thi hành xong các khỏan bồi thường, án phí, tiền phạt,
giấy chứng nhận không phạm tội mới do Công an Thành phố, Huyện nơi người bị
kết án thường trú cấp ( theo mẫu quy định của ngàn công an), bản sao hộ khẩu,
bản sao chứng minh nhân dân.

Xóa án tích trong trường hợp đặc biệt, ngòai các lọai tài liệu như trên,
phải có văn bản đề nghị của chính quyền, cơ quan, tổ chức nơi người bị kết
án thường trú, công tác.

Chú ý: Tòa án nhân dân tỉnh Bắc
Ninh chỉ
có thẩm quyền đối với những trường hợp đã bị Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Ninh xét
xử sơ thẩm.

  Tòa
án nhân dân tỉnh Bắc Ninh

46 Nguyễn Gia Thiều - P.Suối Hoa - TP.Bắc Ninh.

ĐT: 02413.823.038 / Fax:02413.814.730 

Xóa án tích, “cửa“ giúp người lầm bước tái hòa nhập cộng đồng

Xóa án tích là một chế định quan trọng, thể
hiện nguyên tắc nhân đạo, dân chủ Xã hội chủ nghĩa và tôn trọng quyền con
người quy định trong Bộ luật Hình sự Việt Nam. Với sự ra đời của Luật Lý
lịch tư pháp năm 2009, cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có
trách nhiệm cập nhật thông tin về trường hợp người bị kết án đủ điều kiện
đương nhiên được xóa án tích, góp phần giúp họ không bị mặc cảm trong quá
trình hòa nhập cộng đồng.

 

Quy định mới giúp người từng bị kết án không bị mặc cảm (Hình: Trao quyết định đặc xá cho phạm nhân tại một trại giam)

Gian nan theo quy định cũ

 

Theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 1999 thì việc xóa án tích được
chia làm hai loại là đương nhiên được xóa án tích và xóa án tích theo
quyết định của Tòa án. Bên cạnh đó, còn có xóa án tích trong trường hợp
đặc biệt là khi người bị kết án có những tiến bộ rõ rệt và đã lập công,
được cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác hoặc chính quyền địa phương
nơi người đó thường trú đề nghị thì có thể được Tòa án xóa án tích nếu
người đó đã đảm bảo ít nhất 1/3 thời hạn quy định. 

 

Người đã được xóa án tích được coi như chưa can án (không có tiền án) và
không phải tiếp tục gánh chịu bất cứ hậu quả nào do việc kết án mang
lại. Nghĩa là kể từ thời điểm được xóa án tích, họ trở thành người hoàn
toàn bình thường về mặt tư pháp và không ai có thể căn cứ vào sự kiện họ
đã bị kết án trước đây để hạn chế quyền lợi của họ. Sau khi đã được xóa
án tích, mọi giấy tờ liên quan đến căn cước, lý lịch của họ đều được ghi
là “không có án tích” và nếu người đó lại phạm tội mới thì cũng coi như
phạm tội lần đầu. 

 

Nhưng thủ tục xóa án tích trong các trường hợp này đều rất phức tạp. Ví
dụ dù thuộc trường hợp đương nhiên được xóa án tích, song nếu cần cấp
giấy chứng nhận xóa án tích thì người bị kết án phải làm đơn (theo mẫu)
gửi Chánh án Tòa án đã xử sơ thẩm vụ án, kèm các tài liệu (như giấy
chứng nhận chấp hành xong hình phạt tù của trại giam nơi thụ hình án
cấp, giấy xác nhận của thi hành án dân sự về việc thi hành xong các
khoản bồi thường, án phí, tiền phạt, giấy chứng nhận không phạm tội mới
do Công an quận, huyện nơi người bị kết án thường trú cấp, bản sao hộ
khẩu, bản sao chứng minh nhân dân). Nếu xóa án tích trong trường hợp đặc
biệt, ngoài các loại tài liệu trên, phải có thêm văn bản đề nghị của
chính quyền, cơ quan, tổ chức nơi người bị kết án thường trú, công tác.

 

Về trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa thì Tòa án quyết định
việc xóa án tích đối với những người đã bị kết án về các tội được quy
định tại Chương XI và Chương XXIV của Bộ luật Hình sự, căn cứ vào tính
chất của tội phạm đã được thực hiện, nhân thân, thái độ chấp hành pháp
luật và thái độ lao động của người bị kết án. Vất vả hơn nữa là nếu
người bị kết án làm đơn xin xóa án tích mà bị Tòa án bác đơn lần đầu sẽ
phải chờ một năm sau mới được xin xóa án tích. Nếu bị bác đơn lần thứ
hai trở đi thì phải sau hai năm mới được xin xóa án tích.

 

Có điều, việc xóa án tích đương nhiên lại phải được chứng minh trực tiếp
bằng Giấy chứng nhận xóa án tích của Tòa án. Điều đó đã làm giảm đi ý
nghĩa nhân văn của việc xóa án tích. Bởi dẫu sao thì các cơ quan, tổ
chức cũng như cộng đồng biết rằng về thực chất đương sự vẫn là người có
án. 

 

Quy định nhân đạo trong luật mới

 

Luật Lý lịch tư pháp ra đời đã khắc phục những khiếm khuyết nêu trên. Có
thể kể ra đây một vài trường hợp như sau.

 

Cuối năm 1999, TAND Tp. Hồ Chí Minh xử phạt ông Nguyễn Văn Thành bốn năm
tù giam về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản XHCN. Ông Thành đã chấp hành
xong hình phạt tù giam năm 2000 (có giấy chứng nhận đặc xá tha tù trước
thời hạn do trại giam cấp), đã thi hành xong phần án phí (có văn bản xác
nhận thi hành án của Cục Thi hành án dân sự); và theo xác nhận của UBND
phường nơi ông cư trú thì từ ngày chấp hành xong hình phạt tù đến này
(tức là đã qua hơn 10 năm), ông Thành chấp hành tốt chính sách pháp luật
của Nhà nước, chưa phát hiện vi phạm gì.

 

Căn cứ vào điểm c khoản 2 Điều 64 Bộ luật Hình sự, trường hợp của ông
Thành đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích nên dù chưa nhận được
Giấy chứng nhận xóa án tích của Tòa án, Sở Tư pháp vẫn cấp Phiếu lý lịch
tư pháp cho ông Thành với nội dung xác nhận “không có án tích”.  

 

Một trường hợp khác là ông Nguyễn Công Nguyên bị Tòa án quân sự quận 3,
Tp. HCM xử phạt 20 năm tù giam về tội cướp tài sản (bản án này đều không
còn lưu giữ tại các cơ quan Tòa án, Công an, Trại giam); đã chấp hành
xong hình phạt tù từ cuối năm 1987 và kể từ ngày chấp hành xong hình
phạt tù đến nay không phạm tội mới. Theo quy định tại Điều 7 và Điều 64
Bộ luật Hình sự, ông Nguyên cũng thuộc trường hợp đương nhiên được xóa
án tích nên Sở Tư pháp cấp Phiếu lý lịch tư pháp với nội dung xác nhận
“không có án tích”.

 

Đây chỉ là hai trong số nhiều trường hợp được xác nhận “không có án
tích” một cách thuận lợi theo quy định của Luật Lý lịch tư pháp năm 2009
(có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2010) và các văn bản hướng dẫn thi
hành.

 

Cụ thể, Điều 33 Luật Lý lịch tư pháp và Điều 17 Nghị định 111/2010/NĐ-CP
quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật đã giao Sở
Tư pháp trách nhiệm chủ động xác minh về điều kiện đương nhiên được xóa
án tích trong trường hợp người bị kết án đã có đủ thời gian để đương
nhiên được xóa án tích theo quy định của Bộ luật Hình sự nhưng chưa được
cấp Giấy chứng nhận xóa án tích của Tòa án. Trường hợp Lý lịch tư pháp
do Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia lập thì Trung tâm này tiến hành
xác minh về điều kiện đương nhiên được xóa án tích của người bị kết án.

 

Có thể nói, việc Luật Lý lịch tư pháp quy định xóa án tích được chứng
minh bằng Phiếu lý lịch tư pháp có ý nghĩa quan trọng vì không ai biết
là đương sự đã từng can án hay chưa. Không những thế, cách làm này hiện
nay rất có tác dụng trong việc tạo điều kiện cho người bị kết án tái hoà
nhập cộng đồng, không bị mặc cảm bởi quá khứ tội lỗi của mình và không
bị cộng đồng phân biệt đối xử.

 

(Tên người lấy dẫn chứng trong bài đã được thay đổi)

 

Trong trường hợp người bị kết án đã có đủ thời gian để đương nhiên được xóa án tích theo quy định của Bộ luật Hình sự, nhưng chưa nhận được Giấy chứng nhận xóa án tích của Tòa án thì Sở Tư pháp tiến hành xác minh về việc người đó có bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử trong thời hạn đang có án tích hay không. Việc xác minh được thực hiện như sau:    a) Sở gửi văn bản yêu cầu xác minh hoặc trực tiếp xác minh tại UBND xã, phường, thị trấn (sau đây gọi là UBND cấp xã), cơ quan, tổ chức nơi người bị kết án cư trú, làm việc sau khi chấp hành xong bản án;    b) Quá trình xác minh tại UBND cấp xã, cơ quan, tổ chức, nếu thấy cần thiết, Sở thực hiện xác minh tại cơ quan tiến hành tố tụng có liên quan về việc người bị kết án có đang bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử hay không.   (Trích Điều 17, Luật Lý lịch tư pháp)

Công Thành

Thẩm quyền giải quyết:                 Chánh án Tòa án nhân dân nơi xét xử sơ
thẩm"

            Theo quy định nói trên thì anh trai bạn bị tòa án phạt  36 tháng tù
về tội cố ý gây thương tích nay đã được hơn 10 năm;  nay đã chấp hành xong hình
phạt tù (?), bồi thường đầy đủ và không phạm tội mới  từ khi chấp hành xong hình
phạt tù (?) thì thuộc trường hợp đương nhiên xóa án tích.

           Trong trường hợp anh bạn cần cấp giấy chứng nhận xóa án tích thì làm
đơn, kèm các tài liệu như :

- Giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt tù của trại giam nơi thụ hình án cấp, 

- Giấy xác nhận của thi hành án dân sự về việc thi hành xong các khoản bồi
thường, án phí, tiền phạt, 

- Giấy chứng nhận không phạm tội mới do công an quận, huyện nơi người bị kết án
thường trú cấp,

- Bản sao hộ khẩu, bản sao chứng minh nhân dân.

           Hồ sơ gửi đến chánh án tòa án đã xử sơ thẩm vụ án để đề nghị cấp giấy
chứng nhận được xóa án tích.