Vỡ nợ dây chuyền tại Hà Nội: Thôn nữ xài tiền tỷ (Kỳ cuối) Thứ bảy, 05/11/2011 07:16

THAM THÌ THÂM

Mờ mắt trước lợi nhuận kếch xù, nhiều chủ nợ đã dốc hết hầu bao. Nhiều người không có tiền nhưng sẵn sàng huy động từ người thân đưa cho con nợ để ăn chênh lệch. Khi những vụ vỡ nợ xảy ra, hàng ngàn gia đình đứng trước thảm cảnh nhà tan cửa nát.

KHU PHỐ KHÔNG BÌNH YÊN

Đa phần các con nợ đều nhắm đến những người thân quen gần gũi với mình trước. Khi đã gom được số vốn kha khá của những người này, các con nợ mới dùng số tiền đó để mở rộng địa bàn hoạt động. Khi những vụ vỡ nợ xảy ra, an ninh trật tự tại khu vực con nợ sinh sống luôn luôn “nóng”.

Khi thông tin về vụ vỡ nợ 600 tỷ đồng của Chinh bung ra, cả tổ dân phố 28, P.Nghĩa Đô giật mình bởi từ trước đến nay gia đình cô ta chưa hề có điều tiếng gì. Ông bà Phạm Hùng Chính, Nguyễn Thị Xuyến (bố mẹ đẻ của Chinh) có ba người con (hai gái, một trai), Chinh là chị cả. Vợ chồng Chinh cùng vợ chồng cậu em trai ở với bố mẹ. Nhà ông Chính chia làm hai căn: một nhà mặt ngõ năm tầng mới xây khá bề thế, một nhà hai tầng mặt phố quay ra bờ sông Tô Lịch mở cửa hàng sửa chữa xe máy, xe đạp. Theo nhẩm tính của những người hàng xóm thì ít nhất gần chục hộ láng giềng bị Phạm Thị Chinh chiếm đoạt tiền. Chinh bắt đầu huy động vốn từ vài năm nay. Khi vay, Chinh đều rỉ tai dặn đừng để người khác biết. Tâm lý người cho vay tiền cũng không muốn người khác biết mình có tiền nên ai nấy đều răm rắp nghe theo Chinh. Cho đến lúc cả nhà Chinh bỏ trốn, không giấu được nữa, lần lượt những người hàng xóm bỗng “không khảo mà xưng”. Đau nhất là bà Lê Thị Thoa, hàng xóm sát vách nhà Chinh. Từ hôm Chinh bỏ trốn, bà Thoa ốm liệt giường vì bảy tỷ đồng không có khả năng thu hồi. Do thân thiết với ông bà Chính - Xuyến từ những ngày mới chuyển đến khu tập thể này ở, vợ chồng bà Thoa coi Chinh như con cháu trong nhà. Khi Chinh bí tiền làm ăn, bà Thoa sẵn lòng giúp đỡ. Đau hơn, bà Thoa còn mách nước bạn bè, người thân cho Chinh vay. Trước hôm bỏ trốn, Chinh còn kịp vay thêm của bà Thoa mấy trăm triệu đồng. Chồng bà Thoa kể: “Có lần Chinh còn gạ vợ tôi cho mượn sổ đỏ. May mà vợ tôi lăn tăn không cho mượn, nếu không giờ này chắc cả nhà ra đường rồi”. Thương tâm nhất là ông Trần Quý C., người có “chức trách” tại tổ dân phố 28, P.Nghĩa Đô. Khi nghe tin Chinh vỡ nợ, ông nằm bất động trong căn nhà cấp bốn tồi tàn. Bị tai biến liệt nửa người đã hơn tháng nay, giờ vụ vỡ nợ bồi thêm một cú sốc nặng nề khiến ông sống dở chết dở. Không khí gia đình lúc nào cũng u ám như có tang. Sợ ông C. nghe chuyện sẽ thêm sốc, vợ ông kéo chúng tôi ra ngoài sân, nước mắt lưng tròng: Đầu năm 2010, bà Xuyến, mẹ Chinh sang hỏi vay tiền cho Chinh kinh doanh. Tích cóp được 5 cây vàng dự định xây nhà, vợ chồng ông C. vui vẻ đưa hết vì vợ chồng ông Chính - bà Xuyến ăn ở hiền lành, được hàng xóm quý mến. Giờ cậu con trai ông C. lấy vợ, nhà chật chội, chưa kịp đòi số vàng để làm nhà thì xảy ra vụ vỡ nợ. “Giận cô Chinh lường gạt đã đành, chúng tôi trách bà Xuyến biết con nợ nần như vậy không ngăn lại còn đứng ra bảo lãnh vay tiền hộ con” - vợ ông C. thở dài. Chị Thúy - một bị hại cũng là hàng xóm của Chinh - kể ngay cả họ hàng Chinh cũng không từ. Sau khi vợ chồng Chinh bỏ trốn, một số họ hàng bên chồng từ Cầu Bươu, Thanh Trì đến tìm để đòi nợ. Họ không thể ngờ rằng cô cháu dâu táng tận lương tâm lừa cả một bà dì bị ung thư đang nằm chờ chết để lấy 400 triệu đồng. Lúc vay tiền, Chinh nói sẽ mua cao cho dì chữa bệnh, trả lãi cho các con của dì lấy tiền sinh nhai nếu sau này chẳng may dì không trụ được với bệnh tật.


Niêm phong tài sản của Chinh
Trong số những chủ nợ của Phạm Thị Chinh đã tới cơ quan công an trình báo có bốn phụ nữ ngày nào cũng đến nhà Chinh ở ngõ 13 Đông Quan, tổ 28, phường Nghĩa Đô. Một phần nghe ngóng tình hình Chinh, phần khác họ tìm gặp nhau để chia sẻ tâm tư của những người cùng cảnh ngộ. Đó là chị L.A ở quận Đống Đa cho Chinh vay 8 tỷ đồng, chị Trần Hải V. cho vay 12 tỷ đồng, chị Nguyễn Thị P. cho vay 11 tỷ và chị Nguyễn Thúy H. cho vay 32 tỷ đồng. Chị L.A kể, khi vay tiền, Chinh điều đình rất khéo, chia giờ cho các chủ nợ đến nhà mình lấy tiền lãi để mọi người không có cơ hội chạm mặt nhau. Do đó, hầu hết người cho vay đều nghĩ chỉ có mình là chủ nợ. Đến khi xảy ra vỡ nợ, họ mới biết nạn nhân của Chinh nhiều đến thế. Các chủ nợ chỉ còn biết liên kết với nhau để truy lùng con nợ đang bỏ trốn. Tức giận vì con dâu lấy hết tiền nhà chồng cho Chinh vay, chị Nguyễn Thị P. bị bố mẹ chồng đuổi ra khỏi nhà. Chị Trần Hải V., đang thời kỳ nuôi con nhỏ, nay tong tả ngược xuôi, bạc mặt kiếm tiền trả lãi cho tín dụng đen vì bị chúng lùng sục ngày đêm đòi nợ, còn đe dọa nếu không trả chúng sẽ tìm bắt con. Chị L.A tâm sự: “Hôm trước nghĩ quẩn, em đã định tự sát, may được mẹ phát hiện ngăn lại. Thương con, mẹ em đang rao bán nhà để cho em trả nợ. Nếu không có mẹ giúp chắc em cũng chỉ còn đường chết thôi!”.

Đó cũng là tình trạng chung với các chủ nợ của Quang - Quyên. Sau khi Quang - Quyên bỏ trốn, một số đầu mối đã phải ngậm đắng nuốt cay bán nhà đất, tài sản của mình để trả nợ thay. Những người không đủ khả năng trả nợ thì bỏ trốn theo. Nguyễn Mạnh Cường (biệt danh Cường “đôla”, một trong những đầu mối gom tiền cho Quang - Quyên) ở Thượng Mỗ, cho vay khoảng 10 tỷ đồng cũng biến mất khỏi địa phương. Ngoài ra, vợ chồng Lê Thị Thu - Nguyễn Văn Bính ở phố Thụy Ứng cho vợ chồng Quang - Quyên vay 27 tỷ đồng, mới được Quang - Quyên trả nợ bằng một chiếc ôtô trị giá 1,6 tỷ đồng cũng đột ngột mất tích. Thu sợ bị xã hội đen xử nên đã nhờ người thân mang đơn đến Công an huyện Đan Phượng cam kết khi nào triệu tập sẽ có mặt. Cặp vợ chồng khác cũng đột nhiên biến mất là Bùi Văn Cảnh (em vợ Tạ Việt Quang) và Lê Thị Quỳnh. Vợ chồng nhà này đã đứng ra nhận tiền vay hộ vợ chồng Quang - Quyên trong thời gian từ 2010 - 2011 hàng chục tỷ đồng.

DƯ LUẬN CĂM PHẪN

Chúng tôi đã có dịp tiếp xúc với những người hàng xóm trong khu tập thể nơi Chinh sống. Họ kể, ông Chính (bố Chinh) quê ở Nam Định. Khi được cấp nhà, ông bán hết đất ở quê, đón mẹ già lên ở cùng. Từ hôm Chinh bỏ trốn, vợ chồng ông Chính cũng mất tích, căn nhà bị niêm phong. 21-9 âm lịch vừa qua là ngày giỗ mẹ đẻ ông Chính. Bà cụ mất, hàng xóm mỗi người một tay giúp đỡ ma chay nên ai cũng nhớ. Mọi năm, vào ngày giỗ mẹ ông Chính láng giềng đều sang làm cỗ giúp. Giờ thì chẳng có chỗ mà đặt bát hương. Rõ là con dại cái mang. Tới nhà bố mẹ chồng Chinh tại thôn Phú Diễn, xã Hữu Hòa, huyện Thanh Trì, chúng tôi càng hiểu thêm nỗi căm phẫn của dư luận. Từ ngày Chinh bỏ trốn, bà Nghiêm Thị Than (69 tuổi, mẹ chồng Chinh) luôn phải cay đắng, tủi hổ. Khi chúng tôi tới, ông Nguyễn Ngọc Bảo (bố chồng Chinh) cùng người chị họ của Chinh đang điều trị bệnh ung thư, thường xuyên khóc ngất. Chị này cũng bị Chinh mượn 400 triệu đồng rồi biến mất (chúng tôi đã phản ánh trong kỳ báo trước).

Ông Bảo chỉ người chị họ của Chinh, chua xót: “Duyên con nhà bác con Chinh đấy, đang xạ trị ung thư. Nó có miếng đất bên Thanh Oai bán được 400 triệu để chữa bệnh. Nghe lời Chinh, Duyên gửi tất số tiền trên cho nó. Ban đầu mỗi tháng Chinh gửi về gần chục triệu cho chị để sinh sống và chữa bệnh. Giờ nó lấy sạch rồi, chị nó không còn nhà để ở, phải sang nhà chúng tôi ở nhờ”. Chị Duyên nhìn người cậu đầy cảm thông đồng thời tháo chiếc khăn xuống cho chúng tôi xem cái đầu không còn một sợi tóc bởi những đợt xạ trị và bật khóc. Mỗi tháng chị Duyên phải chi cả tiền thuốc uống lẫn vô hóa chất khoảng 25 triệu. Sắp đến đợt xạ trị mà tiền không có, chưa biết chị Duyên sẽ sống ra sao. Từ ngày Chinh bỏ trốn, chủ nợ cùng quẫn. Không tìm được Chinh và bố mẹ đẻ, họ mò mẫm tìm đến gia đình nhà chồng cô ta. Không ngờ khi tới nơi, chính những chủ nợ cũng cám cảnh, xót xa bởi ngay cả người thân Chinh cũng không từ... Vậy là thay bằng bức xúc, tức giận dự định sẽ trút lên người thân của Chinh trước khi đến, nhiều chủ nợ chỉ còn biết an ủi và khóc cùng bố mẹ chồng Chinh.


Bố mẹ chồng Chinh cũng là nạn nhân của con dâu
Ông Bảo kể, từ ngày Chinh về làm dâu đã hơn mười năm không hề có điều tiếng gì. Ông bà vẫn thường tự hào với lối xóm bởi cô con dâu trưởng lễ phép, hiếu thảo, xuất thân từ một gia đình quân nhân nề nếp. Cách đây vài năm, Chinh về nhà chồng hỏi vay tiền để làm ăn. Dành dụm được 400 triệu đồng chuẩn bị xây lại ngôi nhà đã dột nát nhiều năm, ông bà dốc hết ra cho con dâu vay. Chẳng biết buôn bán lời lãi thế nào nhưng gần đây Chinh về nhà chồng “xôm” lắm. Mua đủ thứ bánh trái, hoa quả thắp hương, quà cáp cho bà con hàng xóm, họ hàng thân thích cũng đầy đủ cả. Mỗi tháng, Chinh biếu mẹ chồng 2 triệu đồng. Chinh còn sắm sửa đồ đạc trong nhà khiến những người hàng xóm tấm tắc khen ông Bảo - bà Than có hồng phúc vì khéo kén được dâu hiền. Khoảng hai năm nay, Chinh thường năn nỉ nhờ bố mẹ chồng xem quanh bà con xóm giềng, họ hàng nhà ai có tiền thì nói một tiếng để người ta cho vay và hứa sẽ trả lãi đều đặn. Tin tưởng Chinh từ trước đến nay chưa dối trá điều gì, hai ông bà đã dùng uy tín với mọi người cậy nhờ để con dâu vay được tiền. Chỉ riêng những người trong họ nhà chồng đã cho Chinh vay tổng cộng gần 3 tỷ đồng từ tiền bán đất mà có. Chinh còn mượn hai sổ đỏ mảnh đất của nhà chồng đi đặt ngân hàng lấy năm tỷ đồng.
Ông Bảo cho biết thêm: “Chinh còn dám lấy của tôi quyển sổ đỏ cũ không có giá trị (do gia đình đã được cấp sổ đỏ mới nhưng cơ quan chức năng sơ suất không thu hồi sổ cũ) mang đi đặt ngân hàng lấy tiền. Tôi phát hiện bảo mày làm thế sẽ đi tù. Nó bảo bố cứ yên tâm, công việc làm ăn nhất thời cần đến quyển sổ đỏ này, thu được tiền về con sẽ trả lại ngay. Nói vậy nhưng nó vẫn mang đi cầm ngân hàng”. Khi Chinh bỏ trốn, đã có người của ngân hàng tới nhà ông Bảo thông báo việc thu hồi nhà. Mất tiền, nay lại lo mất cả nhà, vợ chồng ông Bảo mất ăn mất ngủ. Hàng ngày chủ nợ kéo đến nhà tìm và đòi nợ, không biết làm gì hơn, vợ chồng ông chỉ còn biết chắp tay xin mọi người xá tội thay con dâu. Ông bà cũng phải sống trong cảnh điêu đứng tột cùng.
Tương tự như trường hợp của Chinh, ba “bóng hồng” gây ra ba vụ vỡ nợ còn lại cũng không kiêng nể tình thân, ruột thịt để lừa đảo.

CƠ QUAN CHỨC NĂNG NÓI GÌ?

Nhìn lại những vụ vỡ nợ vừa xảy ra, chúng ta không thể không kể đến trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền cũng như các ngân hàng có liên quan. Nếu như những cơ quan kể trên làm việc có trách nhiệm hơn thì có thể đã và sẽ không xảy ra những vụ vỡ nợ nói trên. Hoặc có vỡ nợ đi nữa thì hậu quả mà nó để lại cũng không nặng nề đến như vậy. Chúng tôi xin đơn cử trường hợp của Công ty Quang Quyên. Đã có ngân hàng cho doanh nghiệp này vay hàng chục tỷ đồng nhưng chưa một lần qua chính quyền địa phương xác minh, thẩm định tài sản thế chấp. Sau khi vợ chồng Quang - Quyên bỏ trốn mới có cán bộ ngân hàng đến thị trấn Phùng để chụp ảnh một số mảnh đất trong số 13 quyển sổ đỏ mà cặp vợ chồng này đã thế chấp để vay gần 50 tỷ đồng. Ông Lê Đình Khánh, Bí thư kiêm Chủ tịch thị trấn Phùng, cho biết: “Chưa có ngân hàng nào về làm việc với chính quyền địa phương để xác minh, thẩm định về doanh nghiệp Quang Quyên. Doanh nghiệp này vay vốn theo quy trình ngoài luồng nào thì chính quyền địa phương không biết”.

Trong buổi sơ kết đánh giá tình hình an ninh trật tự quý III-2011 vừa diễn ra tại Hà Nội, trung tướng Nguyễn Đức Nhanh - Giám đốc Công an TP.Hà Nội - lúc này mới cảnh báo tình trạng vỡ nợ tín dụng đen đang xảy ra trên địa bàn thành phố.

“Cơn bão” vỡ nợ ở Hà Nội vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Theo tìm hiểu của chúng tôi, tại địa bàn huyện Chương Mỹ gần đây cũng rộ lên thông tin một loạt “đại gia phố huyện” chuẩn bị vỡ nợ như Nguyễn Đức T., chủ tiệm vàng ở thị trấn Xuân Mai huy động khoảng 200 tỷ đồng; Nguyễn Đức N., chủ một hiệu cầm đồ huy động của hàng chục hộ dân số tiền khoảng 20 tỷ đồng rồi cho Bùi Thị H. ở Hòa Bình vay lại nhằm ăn chênh lệch lãi suất, nay H. không có khả năng trả nợ; Phạm Thị T., chủ một nhà nghỉ cũng đứng ra gom khoảng 6 tỷ đồng của người dân, nay cũng có dấu hiệu vỡ nợ. Trước tình hình trên, Giám đốc CATP Hà Nội đã chỉ đạo các phòng nghiệp vụ và công an các quận, huyện, thị xã nắm tình hình, chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa không để xảy ra vụ việc gây mất ANTT từ nguyên nhân do vỡ nợ. Lập hồ sơ, thu thập tài liệu, chứng cứ để xử lý các đối tượng có hành vi phạm tội theo pháp luật. Ngăn chặn các hành vi tẩu tán tài sản; kê biên, tạm giữ tài sản các đối tượng vi phạm để hạn chế thiệt hại xảy ra.

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng đây là thời điểm “chín” của vỡ nợ bởi tác động từ các đợt “sóng thần” kinh tế như thị trường bất động sản đóng băng, thị trường chứng khoán tụt điểm, thị trường vàng đầy rủi ro. Những người đi vay để đầu tư bất động sản, vàng theo kiểu lướt sóng trước đây thì nay khi cạn vốn họ phải tìm mọi cách kiếm tiền. Trong khi hoạt động tín dụng của các ngân hàng đối với các lĩnh vực này được thắt chặt thì chỉ có cách vay tín dụng đen. Nhưng vay rồi vẫn không bán được hàng mà tiền vay chỉ đủ để trả lãi khiến người vay rơi vào một vòng luẩn quẩn và phát sinh tội phạm. Để tiếp tục vay tiền, các đối tượng đã tạo ra vỏ bọc hào nhoáng khiến mọi người nhầm tưởng. Qua các vụ vỡ nợ cũng cho thấy tâm lý bầy đàn, đám đông của người Việt Nam. Thấy kinh doanh gì có lợi là đua nhau nhảy vào, chẳng cần kinh nghiệm và kiến thức về lĩnh vực kinh doanh. Sở dĩ số lượng người và số lượng tiền bị chiếm đoạt trong các vụ vỡ nợ là rất lớn, bởi nhiều người thấy cho vay “tín dụng đen” có lợi hơn gửi tiết kiệm ngân hàng liền rỉ tai người khác. Ban đầu con nợ còn phải đi hỏi vay, sau thấy lãi cao, nhiều người đua nhau tự mang tiền đến cho con nợ vay chẳng khác gì tự nộp mạng. Đến khi các vụ vỡ nợ xảy ra, không ít người bị hại than thở rằng họ bị con nợ “thôi miên”. Thực chất chẳng có gì khó lý giải khi họ bị chính lòng tham của mình làm cho mờ mắt. Các vụ vỡ nợ còn thể hiện rõ rệt sự yếu kém của hệ thống tài chính, tín dụng hiện nay. Chính sách về lãi suất, thủ tục vay, cho vay và thanh toán khi huy động vốn của ngân hàng và các tổ chức tín dụng nhiều khi không phù hợp với nhu cầu của các hoạt động kinh tế đang rất sôi động dẫn đến việc không thu hút được nguồn vốn trong dân, trong khi thực tế nguồn tiền nhàn rỗi trong dân là rất lớn. Những yếu kém có tính hệ thống đó chính là điều kiện cho “tín dụng đen” phát triển. Bằng thủ đoạn trả lãi cao, nhanh hơn (lãi suất tính theo ngày), linh hoạt hơn (tăng lãi suất theo mặt bằng chung xã hội ở từng thời điểm, thậm chí trả lãi trước), các đối tượng hoạt động “tín dụng đen” đã kích thích lòng tham và thu hút nguồn tiền của những người có vốn nhàn rỗi. Cách thức hoạt động của “tín dụng đen” cũng linh hoạt hơn cả ngân hàng khi các đối tượng thâm nhập vào từng gia đình, nắm chắc hoàn cảnh, lượng tiền dư thừa của từng nhà; lợi dụng mối quan hệ họ hàng, người thân, hàng xóm... để gây niềm tin cho những người khác.

Những ý kiến, chỉ đạo nói trên tuy rằng hơi muộn nhưng dù sao... có vẫn hơn không.