Từ KTX đến các khu đô thị mới... đều bị
“giời leo”Em N.T.Nhung (SV năm 3, ĐH
Mỹ thuật Công nhiệp Hà Nội) gọi đến đường dây
nóng báo Dân trí phản ánh: "Khu KTX trường rất
đông các bạn học sinh bị bệnh zona thần kinh.
Các mụn nước nhỏ li ti, như nốt phỏng nhỏ ở
những vị trí khác nhau trên cơ thể, như ở mặt,
cổ, tay, chân, đùi… rất khó chịu. Phòng 406A của
em có 6 bạn thì cả 6 đều bị hiện tượng này. Các
phòng ở khác trong khu KTX cũng diễn ra tình
trạng tương tự.
Em Nhung cho biết thêm, dịch này diễn ra rất
thường kỳ tại KTX. Năm nào cũng vậy, vào thời
điểm này là sinh viên liên tục bị bệnh và các em
đều tự điều trị bằng cách bôi hồ nước và kiêng
tắm.
Tuy nhiên theo các bác sĩ, đây không phải là
bệnh zona thần kinh mà là bệnh viêm da do tiếp
xúc mà dân gian vẫn hay quen gọi là “giời leo”.
Chị Nguyễn Thị Thanh (Phúc La, Hà Đông, Hà
Nội) hiện vẫn bị một đường hằn sẹo rất sâu ngay
trên đùi do bị “giời leo”. Lúc đầu, khi phát
hiện những nốt phỏng li ti chạy thành dọc dài
khoảng 5cm ngang đùi, chị điều trị theo kinh
nghiệm dân gian, đó là dùng cơm nếp với đậu xanh
đắp vào để cho mát. Nhưng sau đó, nốt phỏng ngày
càng nặng hơn, vỡ ra và sinh mủ nên chị đã phải
tới Viện da liễu Quốc gia để điều trị nhưng do
nhiễm trùng sâu nên bệnh đã lành mà vẫn còn sẹo
to. Rút kinh nghiệm, lần này cô con gái bị “giời
leo” dọc ngực và cổ, gây phỏng rát rất khó chịu
chị đã phải vội đưa con tới viện khám.
Theo kinh nghiệm của bác sĩ Thành, bệnh vẫn
xuất hiện rải rác các tháng trong năm, nhưng vào
những thời điểm chuyển mùa thu - đông, trùng
đúng vào vụ gặt của người dân, côn trùng ngoài
đồng ruộng hết chỗ trú, theo ánh sáng bay vào
nhà… cũng khiến số người mắc bệnh viêm da do
tiếp xúc với côn trùng tăng lên.
Nguyên nhân gây bệnh do khi côn trùng bị đập
chết, độc tố trong người chúng sẽ giải phóng ra
và gây kích ứng lên bề mặt da. Vùng da tiếp
xúc với độc tố sẽ bị bỏng rát. Sau khi tiếp xúc
với vùng da có độc tố, lại sờ vào các vị trí
khác trên cơ thể, hay sờ vào người khác… thì rất
dễ lây lan. Do dễ lây nên có gia đình, từ một
người bị mắc bệnh, sau lại lan sang 2-3 người
khác qua tiếp xúc thông thường. Hay như tại KTX,
do các em sống tập thể đông đúc trong một phòng,
quần áo nhiều khi còn mặc chung… nên sự lây lan
càng lớn hơn.
“Giời leo”
khác hoàn toàn Zona thần kinh
Đó là lời khẳng định của bác sĩ Thành, trước
hiện tượng nhiều bệnh nhân, thậm chí cả thầy
thuốc dễ nhầm lẫn giữa hai căn bệnh này, điều
trị không đúng dẫn đến tình trạng bệnh nhân càng
nặng hơn. Nếu nhầm “giời leo” là bệnh zona và kê
thuốc điều trị bệnh này thì người bệnh bị uống
thuốc oan, trong khi vết thương ngoài lâu khỏi,
nhưng không nguy hiểm bằng nhầm lẫm zona thành
bệnh “giời leo”.
Như trường hợp của bà Trần Thị Lý tại Yên
Lạc, Vĩnh Phúc. Khi mới xuất hiện một vệt
dài các nốt phỏng li ti từ khoé miệng dọc
lên tai, bà chỉ nghĩ là “giời leo” và tự
điều trị theo kinh nghiệm dân gian. Nhưng
tình trạng bệnh ngày càng nặng hơn, đau nhức
tới mức bà không thể ăn được cơm, méo miệng
và đau buốt lên tai. Cuối cùng bà đã phải
nằm viện vừa điều trị, vừa châm cứu hơn nửa
tháng trời mới khỏi bệnh.
http://dantri.vcmedia.vn/Uploaded/2009/09/30/zona_30.9.09.gif" width="350" _fl>
Biểu hiện của bệnh Zona
BS Thành cho biết, để phân biệt "giời leo"
và zona không khó. Bệnh “giời leo” là viêm
da tiếp xúc do côn trùng, có thể gặp bất kỳ
tại vùng da nào trên cơ thể, nhất là những
vùng da hở. Một người có thể bị “giời leo”
cùng thời điểm ở nhiều vị trí khác nhau.
Trong khi đó Zona là bệnh do virus, những
vết đỏ giống với “giời leo”, nhưng chỉ xuất
hiện chạy dọc kéo dài theo dây thần kinh
trên cơ thể như: dọc hàm mặt lên mang tai,
dọc cánh tay, dọc thân sườn... Và Zona lại
chỉ xuất hiện trên một nửa của cơ thể, hoặc
bên phải hoặc bên trái.
Tuy có thể phân biệt, nhưng khi thấy xuất
hiện những nốt phỏng viêm trên cơ thể, người
bệnh nên tới viện khám. Vì với bệnh “giời
leo” điều trị sớm rất đơn giản, chỉ cần thoa
hồ nước hoặc thuốc bôi tại chỗ làm dịu
mát và chống viêm. Trong khi đó, nếu để bội
nhiễm sẽ phải uống kháng sinh và có thể để
lại sẹo. Còn nếu là zona thần kinh, việc
điều trị sớm sẽ tốt hơn rất nhiều.
Để phòng bệnh “giời leo”, trong mùa này,
người dân không nên bật đèn sáng trong phòng vì
côn trùng sẽ theo ánh sáng bay vào nhà. Như tại
các vùng nông thôn, mật độ côn trùng dày đặc
nhưng người dân vẫn phòng được, vì họ chỉ bật
một ánh đèn sáng giữa sân thu hút côn trùng. Ở
thành phố có thể bật đèn ở ban công, còn nếu bật
đèn, phải đóng kín hết các cửa. Còn khi côn
trùng bay vào nhà thì nên tắt điện để chúng tự
bay ra. Hoặc nếu côn trùng ở trong tầm với, có
thể lấy tấm giẻ to, ẩm bất ngờ úp chụp vào côn
trùng, rồi dùng giẻ ướt khác lau hết những bụi
phấn, nhựa côn trùng còn dính lại trên tường.
Tuyệt đối không đập côn trùng bằng tay không vì
rất dễ dính chất tiết của côn trùng dính vào
người và gây bệnh. Còn nếu đã đập côn trùng,
ngay lập tức nên rửa thật sạch dưới vòi nước
chảy bằng xà phòng để loại bỏ chất tiết của côn
trùng.
Để tránh lây lan, người bệnh nên tránh sờ tay
vào chỗ phù nề rồi lại chạm vào vùng da khác
hoặc người khác. Cũng không cần phải kiêng tắm.
Cũng cần lưu ý, với quần áo phơi ở ban công,
ngoài trời mùa này chiều xuống nên thu dọn quần
áo vào nhà, tránh côn trùng sà vào quần áo, khăn
mặt… khi dùng sẽ gây bệnh.
Hồng Hải